

		Home

Kennisbronnen

Kracht

Kracht als machtsbron

	Omgaan met macht
Inhoud: Wat is macht? Machtsbronnen Schaarste Hiërarchie Normen, waarden en wetten Kracht Wat macht doet met een mens Macht moet blijken Beperkingen en valkuilen Omgaan met onmacht

De macht van kracht is groot. De sterkste wint, als het op vechten aankomt. Niet voor niets koesteren een aantal landen hun leger. Niet voor niets zetten nachtclubs uitsmijters voor de deur met het postuur van een kleine olifant. De wapenwedloop tussen wereldmachten is gebaseerd op het geloof in de macht van kracht: zorg ervoor dat je de sterkste bent, dan ben je ook de machtigste.

Macht van de sterkste

De macht van de sterkste is de macht van de jongen van 7 op het schoolplein van de onderbouw. Het is de macht van de jongen van 14 in de brugklas. Het is macht die gebaseerd is op de aanname dat als het op vechten aankomt, de sterkste wint. Wie slim is, waagt zich niet aan dat gevecht. De beperking is onmiddellijk duidelijk. Want de macht van kracht is waardeloos voor de jongen van 15 in de brugklas. Hij zal ongetwijfeld de sterkste zijn maar naar alle waarschijnlijkheid niet de handigste en de slimste. De beperking wordt nog duidelijker als je kijkt naar de macht van een jongen van 16 ten opzichte van een jongen van 6. Zijn kracht is waardeloos.

Macht van het getal

De leraar is woedend. Hij stuurt Karel de klas uit. ‘Je hoeft deze week niet meer terug te komen, rot joch!’ roept hij Karel nog achterna. Dat wordt Annechien te gek. ‘Dan ziet u mij ook niet meer’ zegt ze en pakt haar spullen. ‘Wel ja, ga ook maar weg.’ En terwijl Annechien haar spullen pakt, ziet hij hoe alle leerlingen hun spullen bij elkaar rapen en het lokaal verlaten. In je eentje ben je machteloos, realiseert de leraar zich, samen sta je sterk. De macht van het getal is enorm.

Coalitiemacht

Samen sta je sterk. De kracht die je ontleent aan je coalitie met de ander, is de kracht van het getal. Maar coalitiekracht onderscheidt zich in zekere zin van de macht van het getal doordat een coalitie over het algemeen maar op enkele onderwerpen wordt gesmeed. Een coalitie is dus over het algemeen een gelegenheidsverbond. Daar zit ook precies de zwakte. Want een coalitie is een groep mensen die het over de meeste onderwerpen met elkaar oneens zijn. Wie erin slaagt die punten op de agenda te zetten, ondermijnt het onderlinge vertrouwen en daarmee de basis voor de macht.

Macht van het geld

Geld is al eeuwen en eeuwen een belangrijke bron van macht. Met geld koop je de sterkste uitsmijter, de meeste stemmen en de beste advocaten. Met geld koop je een pak, een fraaie auto en een duur mobieltje. Met geld koop je status.

Omgaan met de macht van kracht

Het is niet anders. De reikwijdte van de macht van kracht is enorm. We hebben het niet voor niets over het recht van de sterkste. Wie de sterkste is, heeft het recht aan zijn kant, zo lijkt het.

Wie in een conflictsituatie belandt met een sterkere partij doet er dus goed aan zijn opties zorgvuldig af te wegen. Je kunt in een conflict ruwweg vier strategieën toepassen:

Je kunt het conflict vermijden en bijvoorbeeld toch maar een blokje omlopen
Je kunt toegeven en de ander laten winnen
Je kunt zoeken naar een compromis
Je kunt de strijd aan gaan

Bedenk in je afweging dat de mogelijkheden van de ander vaak minder groot zijn dan je op het eerste gezicht zou denken. Een voorbeeld:

Harry heeft met z'n handen in de kas gezeten en wordt op staande voet ontslagen. Harry voelt zich wellicht machteloos. Zijn baas heeft het gelijk aan zijn zijde en zijn baas kan een dure advocaat betalen als dat nodig is. En toch. Een bedrijf wíl over het algemeen niet voor de rechter met een ontslagprocedure. En veel bedrijven willen ook niet in het nieuws hebben dat hun medewerkers stelen. En het bedrijf is groot en Harry, och arm, is klein en zielig. Zijn zoon studeert en zijn vrouw is al geruime tijd ziek en heeft schulden gemaakt. Als Harry erin slaagt om zijn zwakte uit te spelen, is het denkbaar dat zijn werkgever alsnog bereid is tot een compromis.

Conflicthantering

Conflicten op het werk horen er bij. In de cursus Conflicthantering leer je hoe je voorkomt dat een conflict ontaardt in ruzie. En misschien levert het conflict nog wat op. Je krijgt wat tips en trucs en je leert iets meer over de achtergronden.

Moreel verwerpelijk

Het dilemma is dus dat om de kracht van macht ook werkelijk uit te spelen, je geweld (in welke vorm dan ook) moet gebruiken. En dat plaatst je als machtiger partij in het beklaagdenbankje: je bent moreel verwerpelijk omdat je met een machteloze het gevecht aan gaat.

Volgende pagina: Macht moet blijken.

Bron: www.leren.nl/cursus/sociale-vaardigheden/macht/kracht.html