Structuur in de tekst waarnemen
Het is belangrijk om structuur in de leerstof waar te nemen. (waarom?) Daarbij onderscheid je de
belangrijkste concepten, de relaties daartussen en de
beweringen erover van de auteur.
Hoe herken je structuur in de tekst?
- Lees de paragraaftitels, de eerste zinnen van de
belangrijkste paragrafen en tussenkopjes. Deze vertellen waar
de tekstdelen over gaan en meestal is dat voldoende om de belangrijkste
ideeën te begrijpen.
- Let op signaalwoorden waarmee de auteur de structuur en gedachtegang aangeeft. Er zijn verschillende soorten signaalwoorden:
- Opsomming: ten eerste, en, eveneens, zowel ... als, tevens, daarbij, vervolgens, bovendien, verder, ook, een andere, daarnaast, ten slotte, tot slot.
- Toelichting/voorbeeld: zoals, bijvoorbeeld, zo, een voorbeeld, dat blijkt uit, dat komt voor bij, ter illustratie, onder andere, neem nou, u kent het wel, ter verduidelijking.
- Volgorde: eerst, vervolgens, dan, daarna, later, voorafgaand, toen, terwijl, voordat, nadat, zodra, intussen, vroeger.
- Oorzaak/gevolg: door, waardoor, daardoor, doordat, zodat, te danken aan, te wijten aan, als gevolg van, dientengevolge, had als gevolg, wegens.
- Doel/middel: om ... te, door te, door middel van, met behulp van, opdat, daarmee, daartoe, teneinde, met als doel, daarvoor.
- Voorwaarde: als, indien, mits, wanneer, tenzij, stel dat, in het geval, aangenomen dat.
- Reden/verklaring: want, omdat, dat blijkt uit, hierom, derhalve, aangezien, vanwege, wegens, namelijk, immers, daarom.
- Vergelijking: net als, zoals, evenals, hetzelfde als, in vergelijking met, vergeleken met.
- Tegensteling of contrast: enerzijds/anderzijds, niettemin, toch, echter, maar, daarentegen, toch, integendeel, in plaats van, in tegenstelling tot, daar staat tegenover, desondanks.
- Mate van belangrijkheid: erg, zeer, bijzonder, meest.
- Samenvatting of conclusie: dus, kortom, concluderend, samenvattend, hieruit volgt, uiteindelijk, hieruit kunnen we afleiden, samengevat, alles bij elkaar, met andere woorden, al met al, daarom, dat houdt in, alles overziend, alles afwegend, slotsom.
- Let op sleutelwoorden die inhoudelijk belangrijk zijn
en die essentieel zijn voor het begrijpen van een tekst of een tekstgedeelte.
In deze cursus "Actief Leren"
worden de sleutelwoorden extra benadrukt (in de meeste
browsers vetgedrukt).
- Lees definities, stellingen, hypotheses, voorbeelden
e.d.
- Bekijk modellen, diagrammen, grafieken e.d. en lees de
onderschriften
- Let op de indeling van de tekst in alinea's.
Een nieuwe alinea gaat meestal over een ander onderwerp.
In de eerste alinea geeft de auteur
vaak aan waar het over gaat. In de laatste alinea vat hij het beknopt samen.
- Zoek de kernzin waarin het belangrijkste van de alinea staat. Vaak is dat de eerste,
tweede of laatste zin.
- Woorden in een afwijkende druk (vaak vet, cursief of onderstreept) zijn meestal extra belangrijk.
Structuur herkennen in een studieboek
- Bekijk de in de inhoudsopgave. Deze geeft in feite in een oogopslag de structuur
van het hele boek aan.
- Lees de korte beschrijving op de achterflap.
- lees de studieaanwijzingen in de inleiding of het voorwoord
- Lees de titelen inleiding van de belangrijkste
hoofdstukken. Uit de titel blijkt vaak al waar het over gaat.
- Lees de conclusies of samenvatting
Structuur herkennen in een website
- Bekijk de titel in de browserbalk
- Lees de inleidende tekst op de homepage
- Lees de informatie over de site. Die zit vaak achter een link About.
- Bekijk de sitemap (als die er is) met de structuur van
de site. Of blader door de hyperlinks binnen de site om de structuur te
ontdekken.
Standaard-structuur in een betoog
Inleiding
Hierin wordt duidelijk gemaakt wat het onderwerp van de tekst is en welke aspecten
van het onderwerp worden behandeld.
Kern
Hierin worden een of meer aspecten van het onderwerp behandeld. De kern van
een tekst bestaat meestal uit een aantal blokken: voor elk aspect van het onderwerp
of elke denkfase van het betoog een apart blok.
Slot
Een samenvatting of een conclusie.
Hoe geef je de structuur weer?
Een uitstekende manier om de structuur weer te geven is een visueel
schema. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het volgende model:
- Begin met de belangrijkste concepten in het schema te noteren.
- Geef relaties aan met lijnen en pijlen.
- Verbind aan elk concept of relatie de beweringen die de auteur erover doet.
Op deze manier kun je het schema goed gebruiken en uitbreiden bij het verwerken van ander materiaal.
De belangrijkste concepten blijven ongeveer hetzelfde en je kunt hieraan nieuwe informatie en
beweringen van een andere auteur verbinden.
Waarom is het belangrijk structuur in de tekst waar te nemen?
Door de structuur in de tekst waar te nemen ben je beter in staat om:
Volgende pagina: Maak een visueel schema van de leerstof
Bron: www.leren.nl/cursus/leren_en_studeren/actief_leren/structuur.html
Copyright © 1999-2025 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon
