Home
 
Cursussen /rubriek/
streepjes

Leren > Cursus > Sociale vaardigheden > Omgaan met macht > Macht moet blijken

Macht moet blijken

Omgaan met macht

Iemand is in veel situaties pas machtiger dan de ander als die ander dat ook wéét. Soms is het nodig even een piketpaaltje te slaan. Soms moet je even op je strepen staan. Hoe doe je dat?

  1. kleding
  2. houding, uitstraling
  3. dreigementen waarmaken
  4. bonussen uitkeren

Kleding

Veel organisaties hebben een ongeschreven of geschreven kledingcode. Je onderstreept je machtspositie door daar af en toe subtiel van af te wijken. Als je bij een bank werkt, hoef je niet in een roze tuinbroek aan te komen. Een iets afwijkend jasje kan al genoeg zijn. Het gaat er om dat je laat zien dat de regels niet voor de volle 100% voor jou opgaan. Je ziet dit gedrag ook veel bij mensen die geen formele macht hebben maar wel bijvoorbeeld deskundigheidsmacht. Zo kan het voorkomen dat –echt waar!- in een groot en respectabel bedrijf een onmisbare ICT’er een korte broek aan heeft. Het wordt gedoogd. En daarmee onderstreept deze ICT‘er zijn unieke positie.

Houding en uitstraling

Het zal duidelijk zijn dat je macht vooral zichtbaar moet zijn in je houding en uitstraling. Dat is vooral even wennen voor managers die hun leidinggevende positie nog niet lang bekleden. Ze lijken met enige regelmaat te schrikken van hun macht. Een docent heeft macht. Een goede docent straalt dat uit. Dan is macht geen macht meer maar gezag. Vergelijk het met een beginnende leraar. Iedere middelbare scholier herkent hem van kilometers afstand. Iets voorovergebogen (het leven is in die fase van je loopbaan ook geen lolletje) en ogen die je niet direct lijken aan te kijken. En áls je deze nieuwe leraar in de ogen kijkt, zie je iets vragends. De jonge leraar is ook voortdurend bezig met het ordenen van z’n spullen en met het weer verleggen ervan. De jonge leraar heeft ook altijd keelpastilles in de buurt want hij forceert zijn stem: hij praat te laag of te hoog maar zelden op de toonhoogte die zijn stem van nature heeft.

Macht die niet ondersteund wordt door een passende houding en uitstraling wordt niet of alleen wat lacherig geaccepteerd. Straal dus rust en overwicht uit. Vergaderingen die je qualitate qua voorzit zijn bij uitstek momenten daarvoor. Hoe doe je dat?

Vraag bij het begin van een vergadering iemand om de deur dicht te doen. Wijs een laatkomer een plek aan. Wacht met praten tot het wat stiller wordt. Gebruik die tijd om even rond te kijken en oogcontact te maken. Ga even wat rechter zitten en néém dan het woord. Niet te hard en zeker ook niet te zacht. Maan die ene kletskous tot stilte door hem heel even aan te kijken en als het niet anders kan zijn naam te noemen. Het is gedrag dat in het theater van het werk is voorbehouden aan de baas. Het is de kunst om met zo klein mogelijk gedrag, je rol te nemen.

Rust en overwicht uitstralen gaat makkelijker als je rustig bént en overwicht hébt. Zorg dus dat je je zaken goed voor elkaar hebt. Bijeenkomsten moet je goed voorbereiden. Juist die gelegenheden zijn momenten om je positionele macht te onderbouwen met bijvoorbeeld deskundigheidsmacht. Je hebt de stukken goed gelezen. Je stelt slimme vragen en je hebt vooraf gepeild hoe de belangrijkste deelnemers over de belangrijkste onderwerpen denken.

Wie de macht heeft, zie je tijdens vergaderingen haast vanzelf. Het is degene die oeverloos mag ouwehoeren, het is degene die te laat binnen mag komen zonder dat er een nare opmerking op volgt. Het is degene die kan zeggen: ‘Maar nu even heel iets anders...’ en daarmee van onderwerp verandert.

Dreigementen waarmaken

Dreigen is een ander wijzen op de mogelijkheid die je hebt om je macht uit te oefenen. Wie wel dreigt maar nooit doet, verliest al snel zijn geloofwaardigheid. De leraar die aankondigt dat de volgende die nog een mond open doet eruit gaat, is zijn macht eigenlijk al kwijt. Zo'n dreigement ga je namelijk niet waarmaken. Hetzelfde geldt voor de leidinggevende die in een pittig beoordelingsgesprek zich laat ontvallen dat 'de volgende keer je eruit vliegt'.

Gebruik dreigementen heel, heel voorzichtig. In de eerste plaats zijn dreigementen eigenlijk altijd een signaal van onmacht. En in de tweede plaats moet je een dreigement waarmaken. Zorg er dus voor dat áls je dreigt, je gesteund wordt en dat je het dreigement kunt waarmaken. Dat betekent bijvoorbeeld dat je heel goed moet weten op welke gronden je iemand kunt ontslaan. Hoe werkt een ontslagprocedure in jouw bedrijf of branche? Ontslag is trouwens sowieso een noodgreep. Er zijn voor een leidinggevende vaak veel meer sancties dan je denkt. Zo is in veel CAO's een periodieke loonsverhoging gekoppeld aan goed functioneren. En als leidinggevende heb je vaak de bevoegdheid om een aantekening in het personeelsdossier op te laten nemen. Je kunt vaak ook een beoordelingstraject inzetten met de intentie een ontslagprocedure te starten. Voordat je dreigt, overleg je dus met Personeelszaken. En natuurlijk zorg je ervoor dat als je je dreigement waarmaakt, anderen dat weten.

Bonussen uitkeren

Dreigen is een zwaktebod. Belonen is een teken van sterkte. Als je je machtspositie wilt versterken, is het verstandig iemand in het openbaar te belonen. Het signaal werkt namelijk naar twee kanten. Je maakte de omstanders duidelijk dat je in de positie bent om een bijzondere beloning toe te kennen. En degene die jij beloont, krijgt respect. En dat respect straalt ook op jou af.

Leidinggevenden in de non-profitsector zijn vaak wat beducht in het publiekelijk geven van schouderklopjes. Zeker als er geld mee gemoeid is. In het bedrijfsleven wordt daar aanzienlijk minder bedeesd mee omgesprongen.

Volgende pagina: Beperkingen en valkuilen van macht


Bron: www.leren.nl/cursus/sociale-vaardigheden/macht/macht-moet-blijken.html

Copyright © 1999-2024 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon