 |
||
|
 |
|||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 | Gerelateerde Cursussen |
Didactische vaardigheden | |
Goed zijn in je vak is één ding. Je kennis overdragen aan anderen - ofwel didactiek - een tweede. Wie voor het eerst een training of workshop verzorgt, kan wel een steuntje in de rug gebruiken. De cursus didactische vaardigheden bevat tips voor iedereen die voor het eerst doceert.
Hoe leren mensen? En hoe speel je daar effectief op in? Iedereen heeft wel de herinnering aan een leerkracht die wist te boeien en te binden. En ook van het tegendeel: leerkrachten die ongetwijfeld heel goed waren in hun vak maar het niet wisten over te brengen. Kennelijk is theoretische bagage niet voldoende om werkelijk iets te weeg te brengen als trainer of docent. Wat maakt je een goede trainer? Een korte les over leren.
Iedereen heeft een eigen leerstijl. De één begraaft zich in vakliteratuur voordat hij iets nieuws in de praktijk beproeft, de ander kiest voor trial and error: gewoon dóen en maar kijken wat er gebeurt.
Volgens Kolb leren mensen op vier manieren. Hij onderscheidt vier leerstijlen:
Voor een effectief leerproces is het belangrijk dat alle fasen worden doorlopen, ongeacht het startmoment waarop deelnemers 'instappen'. De waarde van het model van Kolb zit erin dat je (overheersende) leerstijlen in een groep kunt vertalen naar effectieve werkvormen.
Verder lezen: Hoe leren mensen? En hoe speel je daar effectief op in?
Onderwijsexperts noemen drie belangrijke taken: overbrengen van de inhoud, begeleiden van het groepsproces en geven van feedback.
Het overbrengen van de inhoud houdt onder meer in:
Het begeleiden van het groepsproces houdt onder meer in:
Effectieve feedback voldoet aan enkele regels:
Feedback in een training staat of valt met de juiste dosering. Die hangt samen met de mate van zelfvertrouwen van individuele deelnemers. Een inschatting die jij maakt als trainer.
Verder lezen: Wat zijn de taken van de trainer?
Als je een nieuwe training ontwerpt, bepaal je eerst in overleg de leerdoelen van de deelnemers. Wat moeten deelnemers na afloop weten, begrijpen en kunnen toepassen? Daarna bepaal je het trainingsprogramma met een logische opbouw en bewust gekozen didactische werkvormen.
De eerste stap in het ontwerpen van een training is de intake. Wat is het probleem of de vraagstelling? Wat moet anders of beter? Op welke manier kan een training, workshop of cursus daaraan een bijdrage leveren? Je doet er goed aan zowel met de opdrachtgever als met (enkele) deelnemers intakegesprekken te voeren.
Leerdoelen formuleer je in de eerste plaats om de inhoud, omvang en werkvormen van de training te kunnen vaststellen. Desgewenst gebruik je ze om met een eindtoets of test vast te stellen in hoeverre deelnemers de leerdoelen hebben gerealiseerd.
Leerdoelen
volgen het rijtje: weten → begrijpen → toepassen.
Hoe
hoger het ambitieniveau, hoe meer tijd het kost om het doel te bereiken en
hoe actiever de werkvorm.
Eerst formuleer je een algemeen leerdoel voor de training als geheel. Het algemene leerdoel specificeer je in specifieke leerdoelen:
Verder lezen: Bepaal de leerdoelen
In welke volgorde kun je de leerdoelen behandelen om een logische opbouw te krijgen in het programma?
Welke werkvormen zijn geschikt per leerdoel? Maak een weloverwogen keuze uit het brede palet aan didactische werkvormen. Stem je keuze af op de deelnemers, het leerdoel én de tijd die je eraan kwijt wilt zijn.
Klopt de opzet met de uitgangspunten? Enkele vragen die je jezelf kunt stellen:
Evalueer elke training. Mondeling, schriftelijk of allebei. Vergaar feedback op de volgende onderdelen. Hoe ervaren de deelnemers de:
Verder lezen: Bepaal het trainingsprogramma
Als docent loods je de groep door het trainingsprogramma en ga je interactie aan met de deelnemers. Je hanteert verschillende werkvormen, je zet je persoonlijke kwaliteiten in en verleidt de groep om constructief te leren.
De leerdoelen van de training bieden houvast. Onderwijskundigen bepleiten activerende werkvormen. Alleen luisteren is niet voldoende; het is effectiever mensen ook te laten ervaren wat ze wél en niet kunnen. Bovendien maakt (inter)actie trainingen leuker en prikkelender.
Een belangrijk gegeven bij het kiezen van werkvormen is wat mensen onthouden:
Welke didactische werkvormen kies je om trainingsdoelstellingen optimaal te bereiken?
Verder lezen: Didactische werkvormen
Je vakkennis is in orde, je didactische vaardigheden zijn op peil en je hebt je gedegen voorbereid. Er is nog één puntje: je persoonlijkheid. Als trainer ben je je eigen instrument. Wie je bent, hoe je je gedraagt, hoe je je opstelt naar anderen; je neemt het allemaal mee in je rol als trainer. Uiteindelijk is dat wat telt. Wees je bewust van je kwaliteiten en zet ze krachtig in.
Waar liggen je kwaliteiten? Wat zijn je voetangels en klemmen? Een handig model om het in beeld te krijgen, is de kernkwadranten van Daniël Ofman. Het komt er op neer dat je je kernkwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen weergeeft in een model; het kernkwadrant. Het brengt kwaliteiten én verbeterpunten aan het licht.
Een flitsende opening waarmee je deelnemers meteen op het puntje van de stoel krijgt? Of een introductie waarin je de tijd neemt jezelf als trainer en als persoon voor te stellen? Het één is niet effectiever dan het ander, zolang je maar doet wat bij je past.
Als trainer ben je nooit 'af'. Je inzet om anderen kennis en vaardigheden bij te brengen, pas je ook toe op je eigen ontwikkeling. Blijf leren, verken nieuwe mogelijkheden en vergaar feedback. Neem na elke training de tijd om te reflecteren. Zet op een rijtje wat goed ging én wat beter kan. Wees kritisch op de inhoud en op jezelf als trainer. Vraag deelnemers aan het einde van de training wat ze ervan vonden. Evalueer de inhoud en de docent.
Verder lezen: De trainer als persoon
Het is de nachtmerrie van elke trainer, hoe ervaren ook: de confrontatie met een groep die geen kant op wil, althans niet die van jou. Weerstand verdwijnt niet vanzelf, ook al hoop je dat misschien. Als je het niet oppakt én aanpakt, wordt het alleen maar groter. Je móet er iets mee als trainer, of je wilt of niet.Aan jou als trainer de taak om te interveniëren:
Praktische tips:
Verder lezen: Omgaan met weerstand
Trainen, een praktijkgids. Karin de Galan, Pearson Education, Benelux. ISBN 90 430 0760 9
Bezieling en kwaliteit in organisaties, Daniël D. Ofman, Kosmos-Z&K Uitgevers. ISBN 90 215 8518 9
Auteur: Corona de Wert in opdracht van Leren.nl.
Bron: www.leren.nl/cursus/leren_en_studeren/didactiek/
Copyright © 1999-2024 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon
