 |
||
|
 |
|||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 | Gerelateerde Cursussen |
Burn-out voorkomen | |
Een burn-out hakt erin. Patiënten en ex-patiënten vertellen over hun ervaringen in heftige bewoordingen. Een paar citaten: 'Ik kreeg paniekaanvallen', 'Ik was niet lui maar moe. Doodmoe. Waaraan ik eerst nog had getwijfeld, wist ik nu met zekerheid: ik was ziek.' En tenslotte: 'Ik kon niet meer, al mijn reserves waren uitgeput, ik viel bijna om. Even dacht ik dat mijn laatste uur geslagen had.' Inmiddels weten we dat een burn-out over het algemeen over gaat. Maar voorkomen is beter dan genezen. Daarom vind je in deze cursus meer over wat een burn-out is, hoe het werkt en hoe je het bij jezelf of bij een collega de eerste signalen herkent.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) omschrijft een burn-out als 'Opgebrandheid door het werk. De Van Dale zegt: 'toestand van geestelijke uitputting ten gevolge van langdurige stress'.
Een burn-out kenmerkt zich door ongewone vermoeidheidsklachten en gevoelens van uitputting. Samenvattend worden deze klachten ook wel aangeduid als klachten van emotionele uitputting. Typerend voor burn-out zijn verder een hoge afstandelijkheid ten opzichte van het werk en het gevoel het werk niet meer goed aan te kunnen.'
Voor we verder gaan is het misschien goed om even wat cijfers te bekijken. We blijven even bij het CBS. Zij zochten uit hoe vaak een burn-out voorkomt. Schrik niet: in de periode 1997 tot en met 2004 had ongeveer 10% van de Nederlanders tussen de 15 en 65 aan op enig moment last te hebben gehad van een burn-out of van burn-out-verschijnselen. En omdat met een burn-out tenminste zo'n half jaar gemoeid is, zijn dat cijfers waar niet alleen artsen en patiënten van schrikken maar ook economen. Het opvallende is bovendien dat dit percentage sinds 1997 nauwelijks is veranderd. Het bedroeg toen 10%, zakte even naar 8% en staat in 2004 op 11%.
Nog wat cijfers: jaarlijks zorgen psychische klachten, in het bijzonder die klachten die te maken hebben met depressie, burn-out of overspanning voor ongeveer dertig procent van de totale instroom in de WAO . Let wel: dan gaat het dus om vijfentwintig tot dertigduizend mensen! De kosten van al deze ellende worden door TNO geschat op zo'n vier miljard euro per jaar.
Een burn-out is een syndroom (een specifiek cluster van symptomen). Met andere woorden: het is een herkenbaar geheel van symptomen, maar je hoeft niet alle mogelijke symptomen te hebben. Dat is een geluk bij een ongeluk want er zijn zo'n 100 symptomen bekend. Bijvoorbeeld:
|
Natuurlijk ga je niet naar de dokter als je een beetje spierpijn hebt of als je bij een mooie film wat zit te snotteren. Het gaat bij een burn-out om een combinatie van een aantal van deze symptomen die zich langere tijd voordoet.
Een burn-out is een stressgerelateerde aandoening. Stress heeft een wat negatieve lading in het Nederlands gekregen. Maar in principe is dat onnodig. Een beetje spanning helpt als je iets ingewikkelds moet doen. Om echt goed te presteren is stress eigenlijk onmisbaar. Stress zorgt ervoor dat er adrenaline wordt aangemaakt. En adrenaline zet je lijf op scherp. Een stevige deadline, een spannend tentamen of een spannende afspraak: dit soort dingen zorgt voor stress en de stress zorgt voor adrenaline en de adrenaline zorgt voor beter presteren. Maar wie te veel en te vaak stress ervaart, gaat daar last van krijgen. Bij een burn-out is de adrenalinespiegel chronisch te hoog. Je thermostaat is stuk.
In de psychiatrie maakt men wel onderscheid tussen burn-out, een overspannenheid en een depressie. Hieronder vind je een summier overzicht. Ga niet zelf lopen dokteren, je huisarts kan je verder helpen!
Tot voor kort werd er zwaar getild aan het verschil tussen een burn-out en overspannenheid.
Overspannenheid is een situatie die ontstond 'als er teveel van je verwacht of geëist wordt in een korte periode (2 á 3 maanden). Bijvoorbeeld als er een collega ziek is of een project niet goed loopt en de deadline niet gehaald gaat worden.' Een herstelperiode van een paar weken is meestal voldoende om te herstellen en weer in balans te komen.
Een burn-out is veel heftiger en heeft impact op je hele persoonlijkheid.
Een depressie tenslotte is een psychiatrische aandoening waarbij psychotherapie, activering en eventueel medicatie aan de orde is.
| Overspannenheid | burn-out | Depressie | |
|---|---|---|---|
| Oorzaak | Opeenstapeling van stressgevende factoren of situaties | Langdurige chronische overbelasting | Onduidelijk |
| Symptoom | Opgejaagdheid, sterk wisselende stemmingen | Geestelijke en lichamelijke uitputting | Somberheid |
| Probleem | Onvermogen om probleemsituaties op te lossen | De energiehuishouding is verstoord | Onvermogen om ergens van te genieten |
| Werkgerelateerd | Niet noodzakelijk | Altijd | Een depressie heeft met alle aspecten van je leven te maken, dus óók je werk |
| Houding t.o.v. je werk | Onveranderd | Tegenzin, vaak cynisch | Niet van toepassing |
| Behandeling | Rust, je probleemoplossend vermogen vergroten | Terugwinnen van de regie op je leven | Psychotherapie en/of antidepressiva |
(Tabel naar Donner-Quanjer, Van Gogh, Met burn-out aan het werk)
Hoe wordt die storing veroorzaakt? Daar is geen allesomvattende oorzaak aan te wijzen. Eén ding is wel zeker: de meeste burn-outs komen voor bij mensen die doorzetten, perfectionistische neigingen hebben en zich niet willen laten kennen.
Verder lezen: Oorzaken van een burn-out
Voorkomen is beter dan genezen. Wat kun je zelf doen om een burn-out te voorkomen? Wat kan je als leidinggevende aan burn-outpreventie doen? Wat kun je zelf doen en wat kun je doen als collega of als leidinggevende?
Wat kun je zelf doen om een burn-out te voorkomen?
Wat kun je doen voor een collega of medewerker?
Verder lezen: burn-out voorkomen
Een burn-out is een ernstige aandoening met psychische oorzaken en fysieke en psychische gevolgen. Professionele hulp is eigenlijk altijd noodzakelijk. Het gaat immers bij een burn-out om een andere manier van leven. Je vindt hierna een paar tips en vooral iets over de weg waarlangs beter worden zou kunnen verlopen.
Onderzoek laat zien dat naarmate je langer weg bent, het langer duurt om terug te komen. Je hoort en leest rampverhalen van mensen die door hun burn-out arbeidsongeschikt worden. Het lerarenberoep is een tijdlang berucht geweest.
Donner-Quanjer en Van Gogh schreven het leesbare boekje 'Aan het werk met een burn-out.' Uitgangspunt van dit boek is dat het goed is om zo snel mogelijk de energiebalans te herstellen. Een poosje niets doen, ontregelt die balans alleen maar. In hun boek laten zij zien hoe je kunt werken aan het herstel van die balans.
De sleutel is het weer terugkrijgen van de regie over je leven. Jij bepaalt wat goed is voor je en wat niet. Op basis daarvan zeg je 'ja' of 'nee'. Om dat te kunnen beslissen moet je weten wat je energie geeft en wat je energie kost. Daartoe kun je een soort energiedagboek bijhouden. Een grootboek waarin je inkomsten en uitgaven noteert. Vervolgens ga je dat bestuderen en stel je voor jezelf wat leefregels op. De eerste tijd zal je je vooral laten leiden door energiegevers: je bent immers uitgeput. Maar dat betekent niet dat je niet af en toe iets kunt doen wat energie kost. Verder zul je aan de slag moeten met vaardigheden zoals assertiviteit, nee-zeggen en licht denken.
In de aanpak van Donner-Quanjer en Van Gogh ga je al heel snel weer gedeeltelijk aan het werk. De eerste tijd ben je zélf het onderwerp. Hoe zorg je ervoor dat je niet opnieuw burn-out raakt? Daartoe bekijk je een aantal aspecten van je werk op waar de meeste stress vandaan komt en maak je een actieplan om die stress te beperken. En het is niet ondenkbaar dat je erachter komt dat het werk wat je doet, niet het werk is wat je nu wilt doen. Niet voor niets is een burn-out vaak het signaal dat je een andere levensfase ingaat. Een grondige heroriëntatie op je drijfveren en ambities is dan belangrijk. Verbrand niet meteen al je schepen: die camping in Zuid-Frankrijk kun je altijd nog beginnen. Wees realistisch en vraag vrienden en collega's om een eerlijk advies. Vergeet je leidinggevende niet. Wie weet, zijn er andere functies bij je eigen werkgever waar je uitstekend tot je recht kunt komen.
Vroeger stond voor een goede burn-out een jaar thuis. De bedrijfsarts zal je tegenwoordig al snel weer aan het werk willen. Beschouw dat als een blijk van waardering. Je bent niet afgeschreven. Integendeel: je bent belangrijk.
Websites:
Gerelateerd:
Auteur: Wout Sorgdrager in opdracht van Leren.nl.
Bron: www.leren.nl/cursus/persoonlijke-effectiviteit/burn-out/
Copyright © 1999-2025 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon
