 |
||
|
 |
|||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 | Leiding ontvangen |
| Inhoud: Inleiding
| |
Je baas is een bullebak, een stoomwals, een tsunami, leeft in de vorige eeuw, denkt dat je zijn slaaf bent. Commandeer je hondje en blaf zelf! Er is gewoon geen speld tussen te krijgen. Knarsentandend voer je zijn opdrachten uit. Ook als je niet begrijpt waarom het moet of het liever anders zou doen. Je krijgt niet eens de kans om iets te vragen. En die toon, je voelt je vernederd. Je bent toch geen machine. Kan dat nou niet op een normale manier?
Voor de oorzaken voor dit gedrag zijn er veel mogelijkheden. Je kunt denken aan angst, onzekerheid, gewenning, gebrek aan inlevingsvermogen, niet weten dat het ook anders kan.
Een doelstelling die haalbaar moet zijn is je te concentreren op het stellen van open vragen na een opdracht, zodat je in ieder geval meer informatie krijgt over wat je moet doen. Als dat lukt, kun je jezelf als doel stellen om feedback te gaan geven.
De beste aanpak zit al in de doelstelling: LSD, Luisteren, Samenvatten en Doorvragen en dan vooral met open vragen waar geen enkele weerstand in verpakt zit. Stap 2 is feedback geven met de formule X. Hoe dat moet, lees je onderaan.
René is programmeur bij een groot softwarehuis. Johan, zijn baas, is heel creatief en probeert graag dingen uit. Hij zit het liefst in zijn eigen kamer met de deur dicht. Als er iets moet gebeuren, doet hij de deur even open, roept hij enthousiast iets tegen René, die het voor de helft verstaat. En doet daarna de deur weer dicht. Op een dag loopt Johan langs René's bureau en roept in het voorbijgaan: 'O René, ik heb vannacht het besturingssysteem opnieuw moeten installeren, er ging even iets mis, kun je nu meteen de kernel recompilen?'
René schrikt zich rot. Dat is een dag werk en morgenochtend moet hij een nieuwe versie van het programma opleveren waar een keiharde deadline op staat. Schoorvoetend loopt hij naar Johans kantoor. 'Wat kom je doen,' vraagt hij, 'ik dacht dat ik je een spoedklus had gegeven?' René probeert begrip te vragen voor zijn deadline, maar Johan heeft een managementtraining gevolgd en brult: 'O nee, je hebt zeker weerstand. Nou ik ga er niet op in! Je werkt vannacht ook maar, heb ik ook gedaan.' René werkt over en zit een maand later thuis met RSI.
René voelt zich beledigd en in het nauw gedreven door het gedrag van zijn baas. De commando's van zijn baas geven hem het gevoel dat hij geen enkele controle heeft over zijn eigen werk. Ook is het gevolg van het gedrag van zijn baas dat hij fouten gaat maken. Hij weet immers vaak niet helemaal zeker wat hij moet doen. Hij gaat aan de slag met een opdracht zonder te weten welk doel Johan voor ogen heeft. Maar de meeste last heeft hij van zijn eigen gevoel dat zijn baas hem vernedert en geen rekening met zijn gevoelens houdt. Hij raakt daar erg gespannen van.
In een ideale wereld zou René tegen Johan zeggen: 'Doe nou eens normaal tegen me!'. Johan zou dan op een normale toon met René gaan praten, hem uitleggen waarom hij iets wil en met René in onderhandeling gaan over zijn werk. Die ideale wereld bestaat niet. Je kunt iemand als Johan niet omtoveren in een voorbeeldige communicator. Toch wil René graag bij het bedrijf blijven werken. En zelfs met Johan, want hij is een geniale software developer van wie René heel veel kan leren. Hij formuleert daarom deze doelstelling:
Ik laat mijn baas uitspreken als hij me commandeert en stel daarna mijn vragen om verduidelijking. Ik stel open vragen, zonder veroordeling erin. Als hij niet antwoordt, herhaal ik mijn vraag op een andere manier en leg uit waarom het antwoord voor mij belangrijk is. Als hij niet in gesprek wil, geef ik hem feedback en accepteer vervolgens de opdracht. Ik streef ernaar dat ik dit voor mijn volgende functioneringsgesprek in mei kan. Ik accepteer van mezelf dat ik de eerste maand nog heel gespannen zal zijn als ik het gesprek aanga, maar ik word steeds kalmer. Mijn hart slaat rustig, mijn stem is helder en stevig en ik kijk mijn baas aan terwijl ik praat.
Dit doel is SMART, want het slagen daarvan ligt helemaal bij René. Als het lukt, zal het invloed hebben op Johans gedrag.
Ja, waarom gedraagt een manager zich zo? Er is een onuitputtelijke lijst mogelijkheden:
Wat moet je nu met die oorzaken? Hoe kun je die betrekken bij je doelstelling? Het antwoord is: doe het niet. Je hoeft de oorzaak niet te kennen en je hoeft je baas ook niet te helpen met het vinden van de oorzaak. Dan gaat hij maar naar een psycholoog. Bovendien zal hij het nooit van je aannemen. Sterker nog, hij zal zich autoritairder gaan gedragen als jij hem 'een lesje komt leren'.
Wat moet je wel doen? Meteen afstappen van het idee dat je baas een aardig en redelijk mens moet zijn. Dat hoeft hij helemaal niet. Kijk nog eens naar de rollen van een manager en wat jij belangrijk vindt. Misschien is het voor het halen van jouw persoonlijke doelen wel veel belangrijker dat hij een goede bemiddelaar is en grote bakken R&D-geld binnen haalt voor je afdeling. Dus bedenk eens hoe erg het gedrag van je baas nu eigenlijk is.
Als je je eerst maar eens realiseert dat het met jou persoonlijk helemaal niets te maken heeft. Hij doet het waarschijnlijk tegen iedereen (behalve tegen zijn eigen baas).
Als je dan bedacht hebt dat je toch iets wilt doen - je ziet bij de oorzaken immers ook nooit tegenspraak krijgen staan - beperk je dan tot open vragen en feedback geven.
Feedback geef je met de Formule X. Die gaat zo:
Als jij................................X.................................doet
Dan voel ik me...........................................................
En dan denk ik ..........................................................
En dat heeft als effect dat ik........................................
En wat ik je wil vragen is............................................
Wil je dat doen?
René zou dat zo kunnen invullen:
Als jij me geen vragen laat stellen als je mij een opdracht geeft
Dan voel ik me onzeker
En dan denk ik dan ga ik zelf maar uitzoeken hoe het moet
En dat heeft als effect dat ik iets anders doe dan jij wilt
En wat ik je wil vragen is om even de tijd te nemen om mijn vragen te beantwoorden
Wil je dat doen?
Zo laat je iets van je gevoel zien en dat lucht op, maar het is toch ook weer zo zakelijk dat je je niet 'soft' hoeft te voelen.
Als je je eigen doelstelling hebt bedacht nadat je hebt geanalyseerd waar je last van hebt, kun je jouw Formule Y opschrijven. Oefen hem eerst op een collega zodat hij soepel over de lippen rolt en doe het dan bij je baas. Wees niet bang om fouten te maken. Wat geeft het als je de formule een beetje verhaspelt. Verwacht ook niet meteen resultaat. Het is jammer genoeg geen toverformule. Je hebt in elk geval iets gezegd. En dat voelt goed.
Bronnen:
Volgende pagina: geeft je te weinig waardering; het lijkt wel of het niet belangrijk is wat je doet
Bron: www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/leiding-ontvangen/commandos.html
Copyright © 1999-2024 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon
