

		Home

Kennisbronnen

Betweters

Omgaan met een betweter

Betweters kunnen je het bloed onder de nagels vandaan halen en op je zenuwen werken met hun wijsneuserig gedrag en irritante opmerkingen.

Wat betekent 'betweter'?

Een betweter is iemand die altijd denkt alles beter te weten dan anderen. Natuurlijk niet letterlijk alles en altijd, maar wel veel en vaak. En hij laat het merken, door mensen te corrigeren, belerend toe te spreken en de les te lezen.

Dit gedrag tref je bijvoorbeeld aan bij oudere medewerkers met veel kennis en ervaring, die de inbreng van junior collega's weinig kunnen waarderen. Vaak is de betweter inderdaad een gewaardeerd expert op een bepaald terrein. Maar het feit dat hij niet open staat voor ideeën en opvattingen van anderen maakt hem tot een lastig persoon.

Wat zijn kenmerken van betweterig gedrag?

De belangrijkste gedragskenmerken van betweterigheid zijn:

De betweter heeft over elk onderwerp een eigen opvatting en hij denkt dat hij de wijsheid in pacht heeft.
Hij gaat graag discussie aan en probeert daarin altijd gelijk te krijgen. Hij houdt van redetwisten, bekvechten en debatteren.
Hij probeert de aandacht naar zich toe te trekken en laat zijn kennis en ervaring graag merken.
Hij heeft een sterke geldingsdrang en is haantje de voorste om zijn (echte of vermeende) deskundigheid te etaleren.
Ziet altijd het gelijk aan zijn kant en denkt de waarheid in pacht te hebben.
Heeft vaak kritiek op zijn leidinggevende of het management. Betwist het beleid en de besluiten die van hogerhand komen.
Doorziet zaken net wat eerder dan anderen en is ze graag te snel of te wijs af.
Ziet voortdurend fouten bij anderen, maar zelden bij zichzelf.
Hij is zelfingenomen en overtuigd van zijn eigen gelijk.
Let op details, corrigeert onbeduidende foutjes of versprekingen en is een echte muggenzifter.
Hij is een bemoeial en mengt zich graag in andermans zaken. In een teamvergadering of groepsgesprek bemoeit hij zich met het werk van collega's.
Hij is eigenzinnig en weinig meegaand. Werkt niet goed mee aan het bereiken van consensus in een groep, omdat hij zijn eigen gelijk wil volhouden als zich in de groep overeenstemming aftekent.

Effect op collega's op het werk

Op de werkvloer kan een betweter een lastige collega of medewerker zijn. Collega's kunnen zich ergeren aan zijn horkerig karakter. Anderen in het gezelschap van de betweter:

Voelen zich onzeker, geminacht of bekritiseerd en twijfelen aan zichzelf.
Zien hem als een arrogante wijsneus.
Staken de strijd, geven geen weerwoord en haken af. Ze dragen daardoor minder bij aan het team.
Vinden hem een eigenwijs, pedant of verwaand betwetertje.

Het effect is dat de verhoudingen verstoord raken en een team niet optimaal presteert.

Welke soorten betweters zijn er?

Globaal zijn er twee soorten betweters:

De deskundige betweter die daadwerkelijk meer kennis heeft, maar die daar op een onprettige manier mee omgaat.
De ondeskundige betweter: iemand die zijn kennis hoger inschat, omdat hij niet beseft wat hij niet weet. In termen van een leerproces is hij onbewust onbekwaam. Psychologen spreken van het Dunning-Kruger-effect: iemand met een laag kennisniveau is geneigd zichzelf te overschatten. Het betweterige gedrag maskeert soms onzekerheid over de eigen kunde en competentie.

Tips om met een betweter om te gaan

Als een betweter (ongevraagd) een advies geeft, verwerp dit dan niet. Bedank hem voor zijn bijdrage en voeg er op een tactvolle manier je eigen ideeën aan toe.
Ga niet bakkeleien met de betweter en laat je niet in een woordenstrijd of twistgesprek zuigen.
Vraag in een vergadering niet de mening van een betweter. Daarmee geef je hem de kans om de discussie naar zich toe te trekken en maak je je afhankelijk van zijn instemming. Sta als voorzitter niet toe dat een betweter de discussie domineert.
Benader betweters liever in een één-op-één gesprek. Probeer niet een discussie van de betweter te winnen, maar maak op een positieve manier gebruik van zijn kennis. Vraag belangstellend naar zijn ideeën. Luister er goed naar en vraag door. Als het een deskundige betweter is kun je er veel van leren. Een ondeskundige betweter valt door de mand en wordt geprikkeld er nog eens goed over na te denken.
Verzamel informatie over een probleem voor je een discussie met een betweter aangaat. Het gaat er niet om dat jij het beter moet weten dan de betweter, maar dat je niet als een beginneling opzij wordt gezet. Enige kennis van zijn vakgebied helpt bovendien om contact te maken met de betweter.
Betweters zijn meestal gevoelig voor complimenten en vleierij. Maak er een gewoonte van om ze af en toe een compliment te geven, niet alleen op momenten dat je iets van ze nodig hebt. Maar overdrijf het niet, anders denkt de betweter dat je onder de indruk bent van zijn kwaliteiten en dan verergert zijn lastige gedrag.
Laat je niet tegen je zin in de rol van leerling duwen. Weiger ongevraagde uiteenzettingen waarin de betweter jou de les leest.
Als een betweter je irriteert, probeer je dan eens voor te stellen hoe moeilijk het leven is voor de betweter. Heb medelijden met de betweter, dat maakt hem makkelijker te accepteren.

Wat kun je doen als je zelf betweterige trekjes hebt

Realiseer je dat betweterigheid een doorgeslagen vorm is van positieve kwaliteiten zoals:

Deskundig, ervaren, veelwetend en goed geïnformeerd.
Slim en intelligent.
Scherpzinnig en opmerkzaam.
Aanwezig en profilerend.

Je valkuil is dat je in deze kwaliteiten doorschiet en anderen je ervaren als een betweterige wijsneus. Enkele kwaliteiten om te ontwikkelen zijn bijvoorbeeld:

Stel je bescheiden op, zie de beperkingen van je eigen kennis in en treedt niet direct op de voorgrond met kritiek.
Luister goed naar de inbreng van anderen en probeer de goede bedoelingen en de waarde ervan in te zien.
Neem kritische feedback gracieus in ontvangst.
Toon respect voor andere mensen, ook als ze minder kennis en ervaring hebben.
Wees wellevend, zeg regelmatig "dankjewel", "alsjeblieft" of "sorry".
Denk kritisch over je eigen kennis en deskundigheid, voordat je anderen verbetert, laat staan de les leest.
Laat onbelangrijke details voor wat ze zijn en richt je aandacht op de bedoeling van de ander. Realiseer je dat iemand regelmatig corrigeren kan overkomen als minachting.
Erken je fouten ruiterlijk en bedank of complimenteer iemand die je op een onjuistheid wijst.

Het woord 'betweter'

Het woord 'betweter' is een samenstelling van de verkorte vorm van beter en weter. Vandaar dat we 'betweter' schrijven met een 't' en niet 'bedweter'. Sommige mensen spreken van een 'beterweter', maar de verkorting met 'bet' is gebruikelijker.

Volgende pagina: Omgaan met een parasiet

Bron: www.leren.nl/cursus/sociale-vaardigheden/lastige-mensen/betweters.html