 |
||
|
 |
|||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 | Lastige mensen |
| Inhoud: Dominant | |
Dominante mensen proberen voortdurend meer invloed of macht uit te oefenen dan anderen in een gelijkwaardige positie. Ze zijn soms overheersend en willen de baas spelen of de overhand hebben.
Bazige mensen hebben meestal weinig inlevingsvermogen en empathie. Ze houden weinig rekening met jouw wensen en behoeften en walsen daar gemakkelijk overheen.
Enkele gedragskenmerken van dominante mensen zijn:
De basishouding van dominante persoonlijkheden is dat alles moet gaan zoals zij het zich voorstellen.
Dominant gedrag kan op jou en anderen overkomen als:
Als iemand dominant is zal hij zijn eigen wensen en behoeften voorrang geven boven die van jou. Dit kan ten koste gaan van jouw belangen en behoeftes. Als je daar niet tegen optreedt, kun je teleurgesteld of gefrustreerd raken en in conflict komen met de dominante persoon. In het moment zelf schrik je en klap je dicht. Je behoefte aan autonomie wordt aangetast. Je voelt je onderuit gehaald of vernederd. Je vermijdt contact met bazige types om spanningen uit de weg te gaan.
In een organisatie worden mensen benoemd in een leidinggevende positie met bepaalde bevoegdheden (als directeur, manager, baas, chef, teamleider). Een leidinggevende moet duidelijk zijn over de visie, het beleid, de besluiten en de regels van de organisatie.
Daarnaast heeft elke groep behoefte aan leiderschap en soms voorziet iemand met natuurlijk overwicht daarin. Denk aan een collega, instructeur of voorzitter met senioriteit, deskundigheid, ervaring en persoonlijke kwaliteiten.
Als de leiding of het leiderschap bekwaam en respectvol wordt uitgeoefend, dan spreken we niet van dominantie.
Dominant of bazig gedrag kun je tegenkomen op het werk, bij een klant, leidinggevende, partner, familie, vriend of vriendin. Je kunt bijvoorbeeld te maken hebben met een dominante collega of dominante gesprekspartner. Hoe kun je weerbaarder worden en dat overheersende gedrag hanteren?
Het is belangrijk om enige afstand te nemen van de situatie, het dominante gedrag te observeren en je af te vragen waarom hij doet wat hij doet. Reageer beheerst en rationeel, laat je niet meeslepen in emoties als irritatie of boosheid. Houd het kort, doe geen toezeggingen en bied niet veel keuzes.
Bereid je voor op confrontaties die je kunt verwachten, zodat je een dominant persoon zelfverzekerd tegemoet kunt treden. Zorg dat je opgewassen bent tegen zijn sturende gedrag.
In het model van de Roos van Leary is dominantie een vorm van boven-gedrag. Volgens het principe van de complementariteit lokt jouw onder-gedrag dergelijk boven-gedrag uit. Wat je daarom beter niet kunt doen:
Beter is om zelf boven-gedrag en samen-gedrag te vertonen: actief, initiërend en beïnvloedend gecombineerd met aardig, sympathiek, meewerkend. Hoe doe je dat? Daarvoor geven we in de volgende paragrafen een aantal tips.
Hoe wordt dominantie eigenlijk uitgeoefend? Op welke manieren oefent een dominant persoon zijn macht of invloed over je uit?
Het dominante gedrag is mogelijk door jouw eigen gevoelens en gedrag, die ontstaan door bepaalde ineffectieve gedachten waar je je misschien niet eens van bewust bent. Die gedachten kun je ombuigen met Rationele Effectiviteits Training (RET).
Assertieve mensen zeggen gewoon wat dominant gedrag met ze doet. Ze komen op voor zichzelf, geven hun mening of uiten hun gevoel zonder zich schuldig, beschaamd of onzeker te voelen. Ze geven op een vriendelijke manier hun grenzen aan. Assertiviteit is te leren voor wie beter wil opkomen voor zichzelf.
Breng op een vastberaden manier een directe en duidelijke boodschap over wat je wilt dat er gebeurt. Wijd niet te veel uit over waarom dat zo belangrijk voor je is, aangezien de dominante persoon zijn eigen behoeften zwaarder weegt dan de jouwe.
Wie een coöperatieve sfeer nastreeft, gebruikt een ik-boodschap. Ik-boodschappen werken beter dan jij-boodschappen, met name wanneer je iemand aanspreekt op zijn gedrag. Een jij-boodschap zegt: jij doet iets fout. Een ik-boodschap zegt: ik zou het graag anders zien. Een ik-boodschap nodigt je gesprekspartner uit om begrip op te brengen voor jouw kant van de zaak.
Assertiviteit | Nee zeggen | |||
 | Je baas begrijpt je niet, je collega’s gaan er met jouw ideeën vandoor en anderen bepalen de agenda. Wat doe je eraan? Assertieve mensen komen op voor zichzelf, geven hun mening of uiten hun gevoel zonder zich schuldig, beschaamd of onzeker te voelen. |  | Nee zeggen is moeilijk. In deze korte cursus vind je meer over hoe dat komt en vooral wat je eraan kunt doen. Als je eenmaal goed 'nee' kunt zeggen is dat niet alleen voor jezelf heel prettig maar ook voor anderen. | |
Bedenk waarom je het dominante gedrag als lastig ervaart, spreek de dominante persoon erop aan en stel je waarden aan de orde die de lastige persoon met voeten treedt. Als je de moed hebt om jouw overtuigingen uit te dragen dan til je het probleem uit boven een persoonlijke belediging en kun je met meer zelfvertrouwen en overtuigingskracht optreden.
Als een dominante persoon aandringt met een verzoek dat je wilt weigeren, dan kun je dat doen door telkens je antwoord te herhalen. Blijf inhoudelijk steeds precies hetzelfde zeggen, tot de dominante persoon doorheeft dat je niet van plan bent van mening te veranderen. Blijf je afwijzing telkens herhalen. Verontschuldig je niet en doe geen toezeggingen. Blijf gewoon je afwijzing herhalen.
Als een dominante figuur je komt vertellen wat hij van je wil, luister er dan gewoon naar, zonder je op te winden. Speel de bal niet terug met een tegenwerping. Als hij is uitgesproken, zeg dan iets eenvoudigs als "dankjewel, ik zal er over nadenken" en loop rustig weg. Voor dominante persoon is onduidelijk of hij iets bereikt heeft.
Een verwante tactiek is om van onderwerp te veranderen.
Je bazige baas geeft commando's en wil niet met je in gesprek over zijn opdrachten. Leer dan beter omgaan met je baas.
Dominantie is een valkuil of doorgeschoten vorm van de kernkwaliteiten aanwezig en profilerend. Iemand die zich nadrukkelijk manifesteert schiet door in bazigheid en overheersing.
Een van jouw kernkwaliteiten is bijvoorbeeld dat je harmonieus bent, gericht op eensgezindheid en een goede verstandhouding. Dat kan weleens doorschieten richting onderdanig gedrag. Je schikt je makkelijk naar voorkeuren van anderen, om de harmonie niet te verstoren. Andere kwaliteiten die kunnen doorschieten naar volgzaamheid en onderdanigheid zijn:
En dan voelt een dominant persoon haarfijn aan dat hij bij jou veel voor elkaar krijgt. Hij stuurt je alle kanten op en drukt zijn wensen door, zonder acht te slaan op jouw tegenwerpingen en bezwaren.
Van dominante mensen kun je leren dat jij bijvoorbeeld de volgende kwaliteiten zou kunnen ontwikkelen:
Dit zijn jouw uitdagingen of leerdoelen.
Als je zelf te vaak de situatie domineert en minder bazig wilt worden dan zijn je leerdoelen:
Je kunt o.a. de RET-methode gebruiken om je gedachten en overtuigingen te onderzoeken en te bepalen of deze realistisch en gezond zijn:
Volgende pagina: Omgaan met saboteurs
Bron: www.leren.nl/cursus/sociale-vaardigheden/lastige-mensen/dominant.html
Copyright © 1999-2024 Applinet
Alle rechten voorbehouden
Colofon
